Evim Depreme Dayanıklı mı?
Türkiye’nin jeolojik yapısı ve yer şekilleri nedeniyle yurdun farklı bölgelerinde deprem yaşanması kaçınılmaz bir durumdur. Tarihi devirlerde yaşanan Küçük Kıyamet depreminden 2023 yılında yaşanan 6 Şubat depremine kadar pek çok farklı şiddette ve bölgede doğal afetler yaşanmıştır. Bundan sonra da deprem olması olasıdır. Depremin olmasını önlemek mümkün olmasa da yapıların doğal afetlere karşı sağlamlığı test edilerek ve mukavemeti yüksek binalar yaparak tedbir alınabilir. Peki deprem karşısında eviniz depreme dayanıklı mı? Binaların depreme dayanıklı olduğu nasıl anlaşılır? Depreme dayanıklı bina nasıl olmalı? Bu konu hakkında merak ettiğiniz tüm detaylara gelin birlikte bakalım.
Depreme Dayanıklılık Testi
Evinizin depreme karşı dayanıklı olup olmadığını anlamak için test yaptırabilirsiniz. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yetkilendirilen belediyeler, özel kuruluşlar tarafından binalar için depreme dayanıklılık testi yapılır. Bu test sonucunda hasarlı olarak tespit edilen binaların risk durumuna göre yıkımına karar verilebilir. Depreme dayanıklılık testi, hasarlı ve riskli yapıların doğal afetlere karşı tespit edilmesini amaçlar. Rapor sonucuna göre binanın yıkımına veya sağlamlaştırılmasına karar verilebilir.
Bina depreme dayanıklılık testi, binanın hasar tespitinin yapılmasının yanı sıra doğal afetler için riskli yapıların analiz edilmesini sağlar. Bu faaliyetler, depremden önce bireylerin can ve mal güvenliği için önlemler alınmasına yardımcı olur. Alanında uzman ekipler tarafından yapılan inceleme ve etütler sonucunda riskli yapılar belirlenebilir.
Depreme Dayanıklılık Raporu Nereden Alınır?
Depreme dayanıklılık raporu almak için Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Belediye, Kaymakamlık gibi yetkili kuruluşlara müracaat edilmelidir. Gerekli başvurunun ardından alanında uzman ekip tarafından Deprem Yönetmeliği kapsamında gerekli denetimler gerçekleştirilir. Binanın zemini, taşıyıcı sistemi, yapı elemanları, yapının fay hattına yakınlığı uzmanlar tarafından incelenerek rapor hazırlanır.
Ayrıca, bina betonunun incelenmesi için yapıdan karot ve birtakım numuneler alınarak dayanımı laboratuvarda değerlendirilir. Mukavemet açısından karot sonucunun beton sınıfına göre belirli megapascal aralığında olması gerekir. Karot numunelerinin beton sınıfına göre gereken dayanımı sağlamaması durumunda bina deprem açısından riskli kabul edilebilir.
İncelemelerin ardından kısa sürede uzmanlar tarafından risk raporu hazırlanarak bina sakinleri bilgilendirilir. Eğer binada hasar veya risk tespiti varsa yapının tahliyesine karar verilebilir. Binada ağır hasar tespiti yapıldığında, inşaat mühendisleri veya Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından lisanslı yetkili yapı denetim firmalarından depreme dayanıklılık raporu alınabilir.
Depreme Dayanıklı Bina Nasıl Olmalı?
Depreme dayanıklı bina, 1999 Marmara Depremi’nden sonra çıkarılan Deprem Yönetmeliği’ne uygun olarak inşa edilen yapılardır. Mukavemeti yüksek binalar, zemin etüdü yapılan, taşıyıcı iskelet sistemlerinde kaliteli malzeme kullanılan yapılar olarak ifade edilebilir. Binanın sağlamlığı açısından özellikle yapının temel, kolon, kiriş ve duvarlarında kullanılan malzemenin kalitesi yüksek, dayanımı fazla olmalıdır. Binanın temel, kolon, kiriş, taşıyıcı sistemden meydana geldiği düşünülürse, her bir parçanın bütün hareket etmesi ve mukavemetinin yüksek olması gerekir.
Ayrıca, bina betonarme bir yapı ise yapının inşasında kullanılan betonun sınıfına göre gerekli dayanımı sağlaması gerekir. Betonarme binaların yapımında genellikle hazır beton tercih edilir. Hazır betondan alınan numunelerin laboratuvar testlerine göre gerekli mukavemeti karşılaması önemlidir. Yapının sağlamlığı açısından binanın temel, taşıyıcı sistem, kolon, kiriş ve duvar gibi yapı elemanlarının dayanımı yüksek ve kaliteli malzemelerden inşa edilmiş olmasının yanı sıra zemin etüdü de dikkate alınmalıdır.
Depreme dayanıklı ev için alüvyal zeminler imara açılmamalı, dayanıklı, sert ve kaya zeminler tercih edilmelidir. Alüvyal zeminler bina yapımına uygun değildir. Bu tip zeminler üzerine kaliteli malzemeler kullanılarak bile sağlam binalar inşa edilse, yapının yıkılma olasılığı söz konusudur. Depreme dayanıklı temel sert kaya zeminler olarak bilinir. Kumlu, sulak, alüvyal zeminler ve tarım arazileri doğal afetler açısından bina yapımına uygun olmayan zeminler kabul edilir.
Binalar yapılmadan önce zemin etüdü ile imar kanunu dikkate alınarak yapı yüksekliğine ve taban alanına karar verilir. Zemin türüne göre binalar az katlı ve çok katlı olarak tasarlanabilir. Yerin zemin etüdüne göre uygun taban alanı ve kat yüksekliği belirlenmelidir. Nispeten fay hattına yakın bölgelerde daha az katlı yapılar inşa edilebilir.
Depreme dayanıklı yapı tasarımı için zeminden çatıya, kolondan kirişe, iskelet sisteminden cephe yalıtımına kadar binanın tüm bileşenleri detaylı olarak ele alınmalıdır. Yapının fay hattına yakınlığı, zemin türü gibi parametrelerle yapı yüksekliği ve taban alanına karar verildikten sonra kaliteli, sağlamlığı yüksek, uzun ömürlü malzemeler kullanılarak depreme dayanıklı yapı tasarımı gerçekleştirilebilir. Yapının sağlamlığı için gerekli tüm önlemler alındıktan sonra Zorunlu Deprem Sigortası (DASK) yaptırarak doğal afetler öncesinde bazı tedbirler alabilirsiniz.
Depreme Dayanıklılık Sorgulama
Türkiye’de son dönemlerde sık ve şiddeti yüksek depremler yaşanması, binaların depreme dayanıklılık sorgulama ve incelemesini zorunlu kılmıştır. Türkiye'nin deprem bölgesi olması ve ülkede birçok farklı yerde fay hatlarının bulunması nedeniyle, AFAD Türkiye deprem haritası yayınlayarak riskli bölgeleri belirlemiştir. Depreme dayanıklılık sorgulaması için yapının bulunduğu yere göre risk durumu öğrenilebilir.
E-devlet kanalıyla kolay bir şekilde gerekli bilgileri girerek binanızın bulunduğu yerin depreme dayanıklılık riski hakkında bilgi edinebilirsiniz. Depreme dayanıklılık için yapınızın durumunu tespit etmek amacıyla da e-Devlet üzerinden başvuru yapabilirsiniz.
Deprem öncesinde farklı tedbirler alarak güvenliğinizi sağlayabilirsiniz. Evinizin depreme dayanıklılığının test edilmesinin yanı sıra konut sigortası yaptırarak doğal afetler sonrası için kendinizin ve ailenizin adına güvence oluşturabilirsiniz. Konut sigortası işlemleri için Sompo Sigorta’nın size sunduğu hizmetlerden yararlanabilirsiniz.
