İkili Tarama Testi Nedir? Gebelikte İkili Test Hakkında Merak Edilenler
Hamilelik, insan gelişiminin başlangıç noktası olması nedeniyle biyolojik ve sağlık açısından önemli bir süreçtir. Bu dönemde hem annenin hem de fetüsün sağlığını etkileyen bir dizi değişiklik ve olay meydana gelir. Tıpta ve bilim dünyasında kaydedilen gelişmeler sayesinde, çeşitli prenatal testlerle bu döneme özgü sağlık sorunları erken tespit edilerek önleyici tedbirler alınabilmektedir.
Böylelikle bebeğin gelecekteki yaşamına etki edecek, büyüme ve gelişmesi üzerinde rol oynayacak olan genetik problemler için tanı konması mümkün olabilmektedir. İkili tarama testi olarak bilinen ve genetik bazı hastalıklara ait riskleri erken dönemde tespit eden uygulama da bunlardan biridir. Poliçede yazılı koşullar çerçevesinde doğum sigortası sahiplerinin gebelik takip giderleri sigorta şirketi tarafından karşılanır.
İkili Tarama Testi Nedir, Neden Önemlidir?
İkili tarama testi nedir sorusunun cevabı söz konusu olduğunda trimester ifadesi ile sıklıkla karşılaşılır. Trimester, Latince 3 ay anlamına gelir ve insanda 9 aylık gebelik sürecinin üçer aylık dönemleri bu ad ile anılır. Bazı hastalıklar için ilk trimester olan gebeliğin ilk üç aylık döneminde testler yapılarak gebe anneye ve bebeğine ait riskler ortaya konulabilmektedir. Bu riskler arasında Down sendromu ve diğer bazı kromozomal hastalıklar da bulunur.
Bu maksatla anneden alınan kan ile bir dizi tarama testi uygulaması yapılır. Çoğu zaman 11-14 haftalık gebelik dönemlerinde yapılan testlerde elde edilen bulguların yanı sıra ultrasonografi desteğinde bebeğin gelişimi izlenir ve ortaya çıkan sonuçlar birlikte değerlendirilir. Tarama testi olarak yapılan uygulamalar ile herhangi bir hastalığın net tanısına ulaşılmaz. Ancak test sonuçları ile yapılan risk analizleri doğrultusunda somut teşhise yarayacak ileri testlerin yapılıp yapılmayacağına karar verilir.
İkili test değerlendirmeleri ışığında bazı hastalıklara karşı yüksek riskli olarak değerlendirilen bebekler için kesin tanı koymaya yarayacak ileri testlerin uygulamasına geçilir. Hamilelikte ikili test uygulaması genetik sorunlara sahip bebeklerin önceden teşhis edilebilmesi bakımından büyük öneme sahiptir. Böylece aileler karşı karşıya kalacakları durum ile ilgili hazırlık zamanı elde etmiş olur.
Çeşitli kalıtsal hastalıklar açısından erken teşhis için ilave testler yapılması doğacak olan bebeğin yaşamını çok daha elverişli koşullarda sürdürebilmesini mümkün kılar. Ailenin konuya ilişkin bilgilerinin arttırılması ve gebeliğin devamında dikkat etmesi gereken hususları öğrenmesi bakımından tarama testleri önemli ipuçları verir. Sadece kan örneği alınarak gerçekleştirilen ikili tarama ve ultrasonografi gibi basit işlemler ile yapılabilen bu uygulama anne ve bebek açısından son derece değerli sonuçlar elde edilmesini sağlar.
İkili Tarama Testi Ne Zaman Yapılır?
İkili tarama testi ne zaman yapılır sorusunun geniş bir takvim aralığına sığacak cevabı yoktur. Tam aksine bu testler için oldukça dar bir zaman aralığı söz konusudur. Testin büyük yararlarını elde edebilmek için zaman geçirilmeden işlemlere başlanması gerekir. Test için en uygun zaman hamilelik sürecinin ilk trimesterinin sonuna ve ikinci trimesterin başına karşılık gelen 11 ile 14. haftalar olarak kabul edilir. Sıklıkla sorulan ikili tarama testi kaçıncı haftada yapılır sorusunun cevabı da bu şekilde verilmiş olur.
İkili Tarama Testi Nasıl Yapılır?
Gebelikte ikili test anneden alınan kanın incelenmesi ile yapılan bir işlemdir. Yapılacak kan testlerinde başlıca iki madde üzerinde durulur. Test ile kanda serbest Beta HCG (chorionic gonadotropin hormon) ve PAPP-A (plazma proteini A) oluşumları incelenir. PAPP-A testi ile kadınlarda sadece gebelik döneminde oluşan proteinin varlığı ortaya konur. HCG de aynı şekilde gebelik döneminde salgılanan bir hormondur. Bu oluşumlara ait miktarların gebeliğin haftaları boyunca izlediği standart bir seyir vardır.
Testler ile bu seyirde standarttan sapan durumlar değerlendirilir. İkili tarama testi sonucu çoğu zaman ultrasonografik veriler ile desteklenir. Ultrasonografik ense taraması ile yapılan Nukal yarı saydamlık (NT) incelemesi, baş-popo mesafesi (CRL) ve burun kıkırdağı değerlendirmesi ultrasonografik işlemlere örnek olarak verilebilir.
Nukal yarı saydamlık incelemesinde bebeğin boynunun arkasındaki yarı saydam alan değerlendirilir. Elde edilen veriler ışığında ileri incelemeye gidilip gidilmeyeceğine karar verilir. Bölgedeki yarı saydam oluşum 14. haftadan sonra azalır ve değerlendirme imkânı kalmaz. 14. hafta bitmeden söz konusu incelemelerin yapılması bu nedenle çok önemlidir. Bekleme süresini doldurmuş bulunan tamamlayıcı sağlık sigortası poliçesi sahiplerinin gebelik takip sürecindeki giderleri teminat kapsamında değerlendirilir.
İkili Test Sonuçları Ne Anlama Gelir?
İkili test sonucu kesin hükümler vermemekle birlikte ileri düzey tetkiklerin yapılması gerektiği konusunda hekime ve anne adayına ışık tutan sonuçlar elde edilmesini sağlar. Normal ikili test sonucu elde edilmesi halinde anne adayı daha rahat bir şekilde süreci tamamlar. Perinatoloji ikili test sonuçları değerlendirmesinde riskli bulunan gebelerin koşullarını takip eden ve sürecin asgari problem ile sonuçlanması için çalışan bilim dalıdır. Test sonuçları bakımından riskli gruba dahil olanlar bu bilimsel disiplin tarafından takibe alınır.
İkili Tarama Testi Doğruluk Oranı Nedir?
Tıp dünyasında yaşanan gelişmeler pek çok alanda olduğu gibi gebelik dönemi teşhislerinde de önemli kazanımlar sağlamıştır. Gelinen noktada ikili tarama testi Down sendromlu bebeklerin tespitinde %85 oranında doğru sonuç üretir. Bununla birlikte testin %5 oranında yalancı pozitif çıkma ihtimalinin bulunduğunu dikkate almak gerekir. Bu nedenle pozitif sonucun kesin olabilmesi için mutlaka ileri tetkikler ile desteklenmesi gerekir.
Benzer bir tedbirli yaklaşımın ikili test sonucu düşük riskli gruba giren gebeler için de sergilenmesi gerekir. Düşük riskli test sonuçları risk planındaki hastalıkların kesin olarak yokluğu anlamına gelmez. Bu nedenle risk puanı bakımından kritik eşikteki gebelerin dikkatli takibi ve diğer bulgularla desteklenmesi durumunda ileri tetkiklerin yapılması yerinde olacaktır.
