Yeşil Pasaport: Avantajları, Şartları ve Başvuru Süreci

Yeşil Pasaport: Avantajları, Şartları ve Başvuru Süreci

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının yurt dışı seyahatlerinde kullandığı pasaport türlerinden biri olan ve sunduğu ayrıcalıklar nedeniyle sıkça gündeme gelen yeşil pasaport, resmi adıyla hususi pasaport, belirli şartları taşıyan kişilere tanınan özel bir haktır. Bu pasaport türü, özellikle vizesiz seyahat imkanlarıyla öne çıkmakta ve bu nedenle kimlerin alabileceği, başvuru süreci ve avantajları merak edilmektedir.

Yeşil Pasaport (Hususi Pasaport) Nedir?

Yeşil pasaport nedir sorusunun en temel yanıtı; Türkiye Cumhuriyeti Devleti tarafından, 5682 Sayılı Pasaport Kanunu'nda belirtilen belirli kamu görevlilerine, eski bakanlara, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerine, belirli kademe ve derecelerdeki devlet memurlarına ve bu kişilerin kanunda belirtilen şartları taşıyan aile fertlerine verilen özel nitelikli bir pasaport türü olduğudur.

Hususi Damgalı Pasaport, renginden dolayı halk arasında yeşil pasaport olarak bilinmektedir. Temel amacı, belirli statüdeki kişilerin yurt dışı seyahatlerini vize muafiyetiyle kolaylaştırmaktır; bu yönüyle umuma mahsus pasaporttan ayrılarak daha kısıtlı bir kesime yöneliktir.

Yeşil Pasaportu Kimler Alabilir?

Yeşil pasaport kimler alabilir veya yeşil pasaport kimlere verilir konusu, Pasaport Kanunu ile net bir şekilde düzenlenmiştir. Bu haktan yararlanabilecek başlıca kişiler ve gruplar şunlardır:

1. Türkiye Büyük Millet Meclisi eski üyeleri ve eski bakanlar.
2. Birinci, ikinci ve üçüncü derece kadrolarda bulunan veya bu kadrolara karşılık gösterilmek veya T.C. Emekli Sandığı ile ilgilendirilip emekli kesenekleri bu derecelerden kesilmek suretiyle sözleşmeli olarak çalıştırılan devlet memurları ve diğer kamu görevlileri.
3. Kadroları bu derecelerde olmasa bile, görev yaptığı süre içinde 1., 2. veya 3. derece görevlerde bulunmuş ve bu durum belgelenebilen emekli veya görevden ayrılmış kişiler(istifa edenler) 
4. Büyükşehir, il ve ilçe belediye başkanları (görevleri süresince).
5. Dış ticaret hacmi belirli bir tutarın üzerinde olan iş insanları (Ticaret Bakanlığı tarafından belirlenen kriterlere göre).
6. Yukarıda sayılan hak sahiplerinin eşleri.
7. Hak sahibinin vefatı durumunda, dul eşi (başka bir evlilik yapmamışsa).
8. Hak sahibinin ergin olmayan çocukları (18 yaşını doldurmamış).
9. 18 yaşını geçmiş ancak evli olmayan, çalışmayan, öğrenimine devam eden ve 25 yaşını doldurmamış ve hak sahibi ile birlikte ikamet eden çocukları

Ayrıca, sürekli bakıma muhtaç olduğu resmi sağlık raporuyla belgelenen, evli ve iş sahibi olmayan engelli çocukları için yeşil pasaport yaş sınırı aranmaz. Bu kapsamda memur çocuğu yeşil pasaport alabilmektedir.

Anne babaya yeşil pasaport verilmesi durumu ise, genellikle hak sahibinin kendisi üzerinden değil, ebeveynlerin kendi mesleki veya statüsel durumlarından kaynaklanan bir hakka dayanır. Çocukların hak sahipliği üzerinden ebeveynlerine yeşil pasaport verilmesi yaygın bir uygulama değildir.

Yeşil Pasaport Başvurusu Nasıl Yapılır?

Yeşil pasaport başvuru süreci, umuma mahsus pasaport başvurusundan bazı farklılıklar içerir. İzlenmesi gereken genel adımlar şunlardır:

1. Kurumdan talep formu ve belge alınması: Hak sahibi olan kamu görevlisi, öncelikle çalıştığı kurumun personel işleri veya ilgili biriminden, hususi damgalı pasaport alabileceğine dair onaylanmış bir talep formu ve hizmet döküm belgesi temin etmelidir.
2. Randevu alınması: Gerekli belgeler tamamlandıktan sonra, İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüklerinden yeşil pasaport randevu alınması gerekmektedir. Randevular genellikle Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'nün web sitesi veya ALO 199 çağrı merkezi üzerinden alınabilmektedir.
3. Başvurunun yapılması: Randevu tarihinde, hak sahibi ve pasaport alacak diğer aile fertleri (gerekliyse) ilgili Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğü'ne giderek başvurularını şahsen yaparlar. Başvuru sırasında parmak izi verilir ve biyometrik fotoğraf çekimi yapılır.

Yeşil Pasaport İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?

Yeşil pasaport gerekli belgeler listesi, başvuru sahibinin durumuna göre küçük farklılıklar gösterebilir. Ancak genel olarak talep edilen temel belgeler şunlardır:

• T.C. Kimlik Kartı, nüfus cüzdanı veya geçici kimlik belgesinin aslı.
• Hak sahibinin çalıştığı veya emekli olduğu kurum tarafından düzenlenmiş, mühürlü ve imzalı Hususi Damgalı Pasaport Talep Formu. Son 60 gün içinde düzenlenmiş olmalıdır.
• Kamu görevlileri için hizmet süresini, unvanını ve kadro derecesini gösteren resmi belge.
• Emekliler veya görevinden ayrılmış olanlar için, emekli oldukları veya ayrıldıkları tarihteki kadro derecesini ve unvanını gösteren resmi belge.
• Son altı ay içinde çekilmiş 2 adet biyometrik fotoğraf.
• Pasaport defter bedelinin ödendiğine dair dekont. Varsa daha önceden alınmış ve iptal işlemi uygulanmamış pasaportların aslı.
• Reşit olmayan veya kısıtlı kişiler için muvafakatname.
• Hak sahibinin çocukları için öğrenci belgesi (25 yaşını doldurmamış ve öğrenime devam edenler için) ve engelli çocuklar için sağlık kurulu raporu.
• Eşler için evlilik cüzdanı.

Başvuru öncesinde ilgili Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğü'nden güncel ve eksiksiz belge listesinin teyit edilmesi tavsiye edilir.

Yeşil Pasaport Ücreti Ne Kadar?

Yeşil pasaport ücreti konusunda bilinmesi gereken en önemli nokta, hususi damgalı pasaportların pasaport harcından muaf olduğudur. Yani, yeşil pasaport almak için umuma mahsus pasaportlarda olduğu gibi bir harç bedeli ödenmez. Ancak pasaportun fiziki olarak basıldığı defter için bir pasaport defter bedeli alınmaktadır.

Yeşil Pasaportun Avantajları Nelerdir?

Yeşil pasaport avantajları kapsamında yeşil pasaport hamilleri, Türkiye Cumhuriyeti'nin vize anlaşması yaptığı veya tek taraflı olarak vize muafiyeti tanıdığı çok sayıda ülkeye turistik, ticari veya ziyaret amaçlı seyahatlerinde vize almak zorunda kalmazlar. Bu sayede vizesiz seyahat imkanlarından yararlanırken, yurt dışı seyahatlerinde olası sağlık sorunlarına karşı kapsamlı bir seyahat sağlık sigortası yaptırmak da huzurlu bir yolculuk için önem taşımaktadır.

Yeşil Pasaport ile Vizesiz Gidilebilen Ülkeler Hangileridir?

Yeşil pasaport hamillerinin vizesiz seyahat edebileceği ülkelerin listesi oldukça geniştir ve zaman zaman güncellenebilmektedir. Bu ülkeler arasında Schengen Bölgesi’ne üye olan ülkeler başta olmak üzere çok sayıda Avrupa, Asya, Afrika, Kuzey Amerika, Orta Amerika, Güney Amerika ve Okyanusya ülkesi yer almaktadır.

Seyahat öncesi Dışişleri Bakanlığı'nın resmi sitesinden veya ilgili ülke temsilciliklerinden güncel vize bilgilerinin teyit edilmesi gerekir. Ülkeler, vize muafiyetini belirli kalış süreleriyle sınırlayabilmektedir.

Yeşil Pasaport Süresi Ne Kadar?

Yeşil pasaport süresi Pasaport Kanunu'nda yapılan son düzenlemelerle birlikte, diğer pasaport türlerinde olduğu gibi genellikle maksimum 10 yıla kadar verilebilmektedir.

Ancak hak sahibi ebeveyn üzerinden pasaport alacak çocuklar için pasaport süresi, onların kanuni yaş sınırlarına veya diğer uygunluk şartlarına bağlı olarak daha kısa olabilir. Bu bağlamda yeşil pasaport hesaplama terimi, kişinin ne kadar süreyle bu pasaportu taşıma hakkına sahip olacağının belirlenmesi anlamında da düşünülebilir. 

Sıkça Sorulan Sorular

Yeşil Pasaport Başvurusu Ne Kadar Sürede Sonuçlanır?

Yeşil pasaport başvurusunun sonuçlanma süresi, başvurunun yapıldığı İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğü'nün yoğunluğuna, belgelerin eksiksiz olup olmamasına ve pasaport basım merkezlerinin çalışma temposuna göre değişiklik gösterebilir. Genel hatlarıyla birkaç iş günü ile 1-2 hafta arasında bir zaman alabilmektedir.

Yeşil Pasaport Almak İçin Yaş Sınırı Var Mıdır?

Yeşil pasaport şartları yerine getirildiği sürece yaşa bakılmaksızın yeşil pasaport sahibi olunabilir. Ancak hak sahibinin aile fertleri için yeşil pasaport yaş sınırı ve diğer koşullar söz konusudur.

Örneğin hak sahibinin çocukları genellikle 18 yaşına kadar, evli olmamaları ve iş sahibi olmamaları koşuluyla öğrenimlerine devam ediyorlarsa 25 yaşına kadar bu haktan yararlanabilirler.

Hangi Memur Yeşil Pasaport Alabilir?

Her devlet memuru yeşil pasaport alma hakkına sahip değildir. Pasaport Kanunu'na göre birinci, ikinci ve üçüncü derece kadrolarda bulunan veya bu kadrolara karşılık gösterilerek sözleşmeli olarak çalıştırılan devlet memurları ve diğer kamu görevlileri ile bunların emeklileri belirli şartları yerine getirdiklerinde yeşil pasaport alabilirler.

Kaç yıllık memur yeşil pasaport alabilir sorusunun kesin cevabı, memurun bulunduğu kadro derecesi ile doğrudan ilişkilidir; belirli bir hizmet yılından ziyade ulaşılan kadro derecesi öncelikli kriterdir.

Yeşil Pasaportun Süresi Nasıl Uzatılır?

Pasaportların süresi teknik olarak uzatılmaz. Mevcut bir yeşil pasaportun geçerlilik süresi dolduğunda veya dolmak üzereyken, hak sahipliği devam ediyorsa yeni bir yeşil pasaport başvurusunda bulunulması, yani pasaportun yenilenmesi gerekir.

Bordo Pasaport ile Yeşil Pasaport Arasındaki Fark Nedir?

Bordo pasaport herhangi bir özel şart aranmaksızın her Türk vatandaşına verilebilen standart pasaport türüdür. Bordo pasaport sahipleri, seyahat edecekleri birçok ülke için vize almak zorundadır. En temel fark ise, yeşil pasaportun sahiplerine birçok ülkeye vizesiz giriş imkanı sunmasıdır.